C'de Stringler

C'de Stringler #C7

 Bu yazının konusu C programlama string kullanımıdır. C'ye yeni başlayanların zorlandığı konulardan biridir. Bu nedenle stringleri ayrı bir bölümde incelemenin daha iyi olacağını düşündük. 

String Nedir?

C programlamada "iki tırnak içerisindeki ifadelere" string ifadeleri ya da kısaca stringler denir. Örneğin;

"İstanbul"

"sayi = %d\n"

"Lütfen bir sayı giriniz:"

...

ifadeleri birer stringtir.

C'de stringler aslında karakter gösteren birer adrestir. C derleyicileri, derleme aşamasında bir stringle karşılaştığında, önce onu belleğin güvenli bir bölgesine yerleştirir,  sonuna NULL karakteri ekler ve daha sonra string yerine yerleştirildiği yerin başlangıç adresini koyar. Bu durumda string ifadeleri aslında stringlerin bellekteki başlangıç yerini gösteren karakter türünden bir adrestir. Örneğin;

char *p;
...

p= "Deneme";

gibi bir kodun derlemesi sırasında, derleyici önce "Deneme" stringini belleğin güvenli bir bölgesine yerleştirir, daha sonra yerleştirdiği yerin başlangıç adresini string ifadesi ile değiştirir.

String ifadeleri karakter türünden göstericilere atanmalıdır. String ifadeleri dizi isimlerine atanamaz. Aşağıdaki örneği inceleyiniz;

char s[20];

...

s = "İstanbul";

Bu ifade s bir nesne olmadığı için geçersizdir. Ancak bu durumu dizilere iki tırnak içerisinde ilk değer verme işlemi karıştırmayınız..!

char s[20] = "İstanbul";

Çünkü dizilere ilk değer verme işleminde derleyici önce diziyi belirtilen uzunlukta açar, daha sonra iki tırnak içerisindeki ifadeleri -NULL karakter dahil olmak üzere- dizi elemanlarına sırasıyla yerleştirir. Yani dizilere ilk değer verme işleminde derleyici, string ifadelerinde olduğu gibi bir adres yerleştirmez.

Stringlerin Ömürleri

• C'de nesneler ömür bakımından 4 gruba ayrılır. Bunlar;
• Otomatik Ömür (Automatic Storage Duration): Bildirildikleri blokta, bildirildikleri yerde ömürleri başlayıp bildirildikleri bloğun sonunda ömürleri sonlanan nesnelerdir. Örneğin bir fonksiyon içinde tanımlanan yerel değişkenler bu tip bir ömre sahiptirler.
• Statik Ömür (Static Storage Duration): Programın çalışmaya başlaması ile bellekte yer edinip programın sonlanmasıyla bellekten silinen nesnelerdir.
• Thread Ömrü (Thread Storage Duration): Ömrü bir Thread’in çalışmaya başlamasından sonlanana kadar olan ve o Thread’e özel olan nesnelerdir. Bu ömür C11 standartları ile dile eklenmiştir. Bu ömre sahip olan nesnelerin incelenmesi bu yazının kapsamı dışındadır.
• Dinamik Ömür (Dynamic/Allocated Storage Duration): İsteğe göre bellekten yer verilebilen ve bellekten silinebilen nesnelerdir. Bu ömre sahip olan nesnelerin incelenmesi bu yazının kapsamı dışındadır.

Stringler statik ömürlü nesnelerdir. Tıpkı global değişkenler gibi programın yüklenmesiyle yaratılır, programın icrası bittiğinde silinirler. Dolayısıyla stringler çalışabilen kodu büyütürler. Birçok sistemde statik verilerin toplam uzunluğunda belli bir sınırlama söz konusudur.

Stringlerin Birleştirilmesi 

Stringleri aşağıdaki gibi parçalayamayız:

char *p;

...

p = "Bu gün hava

            çok güzel";

Ancak string ifadeleri büyüdükçe bunu tek bir satırda yazmak hem sıkıntı yaratmakta hem de okunabilirliği bozmaktadır. Uzun stringlerin parçalanmasına olanak vermek amacıyla derleyiciler yan yana yazılan string ifadelerini birleştirirler. 

Örneğin;

p = "Bu gün hava"

        " çok güzel"; 

geçerli bir ifadedir. Bu durumda iki string ifadesi birleştirilecek ve aşağıdaki biçime getirilecektir;

p = "Bu gün hava çok güzel";

İki string arasında hiçbir operatör bulunmadığına dikkat ediniz:

p = "Ankara," "İstanbul";

ifadesi ile 

p = "Ankara, İstanbul";

ifadesi eşdeğerdir.

Birleştirmenin yanı sıra tek bir ters bölü ile satır sonlandırılarak sonraki satıra geçiş sağlanabilir. Örneğin;

p = "Bu gün \"

    "hava çok güzel";

ifadesi ile 

p = "Bu gün hava çok güzel";

ifadesi eşdeğerdir. Ters bölü işaretinden sonra stringin aşağıdaki satırı başından itibaren devam edildiğine dikkat ediniz.

Ancak ters bölü karakteri ile sonraki satırın başından devam etme standart olarak her C derleyicisinde geçerli olmayabilir.

Stringlerde Ters Bölü Karakterlerinin Kullanılması

Stirngler içerisinde ters bölü karakter sabitleri de kullanılabilir. Derleyiciler string içerisinde bir ters bölü karakteri gördüklerinde, onu yanındaki karakter ile birlikte tek bir karakter  olarak ele alır. Örneğin;

p = "Adı\nSoyadı"; // Adı Soyadı

benzer biçimde:

p = "Adı\tSoyadı"; // Adı    Soyadı

\n ile tek bir karakter, \t ile tab karakter.

Stringlerle Göstericilere İlk Değer Verilmesi

Stringler kullanılarak göstericilere doğrudan ilk değer verilebilir. Örneğin:

char *p = "Istanbul";

char *err = "Bellek yetersiz";

char *s = "Devam etmek için bir tusa basiniz";

...

String ifadeleri aslında karakteri gösteren birer adres olduğuna göre ilk değer verilen göstericilerin de karakter türünden göstericiler olması gerekir. İki tırnak içerisinde dizilere ilk değer vermeyle göstericilere ilk değer verme arasındaki ayrıma tekrar dikkatinizi çekmek istiyoruz.

char *p = "Deneme";

char s[10] = "Deneme";

Göstericilere ilk değer verildiğinde derleyici bunu bir string ifadesi olarak ele almaktadır. Yani string belleğe yerleştirildikten sonra başlangıç adresi göstericiye atanır. Oysa dizilerde önce dizi açılır, daha sonra karakterler tek tek dizi elemanlarına yerleştirilir. Dizilere ilk değer verirken kullandığımız iki tırnak ifadeleri adres belirtmezler.

Örnek

Aşağıdaki örnekte stringin, uzunluğu, kelime sayısı, cümle sayısı, sayı sayısı, girilen harfin indisi, girilen kelimeden sonraki kısmını bulan program vardır:

#include<stdio.h>

#include<string.h>

int uzunluk(const char *);

int kelime( const char*, int);

int cumle(const char*, int);

int sayi(const char*, int);

int indis(const char*, char);

const char* my_strchr(const char*,const char);

int main() {

const char* c = "Bu gun hava cok guzel ama yaz mevsimi icin biraz serin.\

 Bu sene bir turlu yaz gelemedi. Gelse ne olacak ki? Salgin yuzunden kimse bir\

 yere gidemiyor. Kalabaliklardan uzak durmak zorunda olmak berbat bir sey. Bu gun gunlerden Persembe.\

 Bu gun pazara gittim. Ben pazardan 3 kg elma, 2 kg portakal aldim. Saat 9 da geldim. Ben 1999 yilinda dogdum.";

const char* r = "Merhaba";

const char s = 'z';

int t = 0;

int uzk = uzunluk(c);

int klm = kelime(c, uzk);

int cml = cumle(c, uzk);

int syi = sayi(c, uzk);

int x = indis(c, s);

const char* q = my_strchr(c, s);

printf("Girilen kelimeden sonraki kisim = %s\n", q);

printf("Uzunluk = %d\n", uzk);

printf("Kelime sayisi = %d\n", klm);

printf("Cumle sayisi = %d\n", cml);

printf("Sayi sayisi = %d\n", syi);

printf("Harf indisi= %d\n", x);

return 0;

}

// stringin uzunuğu bulunur

int uzunluk(const char *c) {

int uzunluk = 0;

for (int i = 0; c[i]!= '\0'; i++) {

uzunluk = uzunluk + 1;

}

//printf("Uzunluk = %d\n", uzunluk);

return uzunluk;

}

// kelime sayısı bulunur

int kelime(const char* c, int uzk) {

int kelime = 0;

for (int i = 0; i<uzk; i++)

{

if (c[i] == ' ') {

kelime = kelime + 1;

}

if (c[i] == '.' || c[i] == '?') {

if (c[i + 1] != ' ') {

kelime = kelime + 1;

}

}

}

//printf("Kelime sayisi = %d\n", kelime);

return kelime;

}

// Cümle sayısı

int cumle(const char* c, int uzk) {

int cumle = 0;

for (int i = 0; c[i] != '\0'; i++)

{

if (c[i] == '.' || c[i] == '?') {

cumle = cumle + 1;

}

}

//printf("Cumle sayisi = %d\n", cumle);

return cumle;

}

// cümlede geçen sayıların kaç tane olduğunun bulunması

int sayi(const char* c, int uzk) {

int sayi = 0;

for (int i = 0; i < uzk; i++) {

if (c[i] == '1' || c[i] == '2' || c[i] == '3' ||c[i] == '4' ||

c[i] == '5' || c[i] == '6' || c[i] == '7' || c[i] == '8' ||

c[i] == '9') {

if (c[i - 1] == '1' || c[i - 1] == '2' || c[i - 1] == '3' || c[i - 1] == '4' ||

c[i - 1] == '5' || c[i - 1] == '6' || c[i - 1] == '7' || c[i - 1] == '8' ||

c[i - 1] == '9')

sayi = sayi - 1;

sayi = sayi + 1;

}

}

return sayi;

}

// gönderilen kelimenin indisini bulur

int indis(const char* c, char s) {

int sayac = 0;

int u = strlen(c);

for (int i = 0; i < u; i++)

{

if (c[i] == s) {

sayac = i;

break;

}

}

return sayac;

}

// strhcr aynı işlevi yapar

const char* my_strchr(const char* c, const char s)

{

//const char* t = NULL;

if (c != NULL)

{

do

{

if (*c == s)

{

return c;// t = c;

//break;

}

} while (*c++);

}

return NULL;

}

Örnekler

Buradaki örnekler string fonksiyonları ile ilgilidir;

1)  strchr - Program strchr() fonksiyonu ile bir karakter dizisi içinde 's' karakterini arar. Karakterin bulunduğu yerden itibaren dizi içeriğini ekrana yazar.

#include <stdio.h>
#include <string.h>

int main( void )
{
    const char cdizi[] = "Bilgisayar";
    char *ret;

    ret = strchr(cdizi, 's');

    printf("Bulunan karakterden itibaren dizi içeriği: %s", ret);

    return 0;
}

Çıktı:

Bulunan karakterden itibaren dizi içeriği: sayar

2) strcmp - Program strcmp() fonksiyonu ile iki karakter dizisini karşılaştırarak elde ettiği sonucu ekrana yazar.

#include <stdio.h>
#include <string.h>

int main( void )
{
    const char *cp1 = "Bilgisayar";
    const char *cp2 = "Bilgileri";
    int ret;

    ret = strcmp(cp1, cp2);

    if(ret<0) printf("cp1 karakter dizisi cp2 karakter dizisinden küçüktür!");
    else if(ret>0) printf("cp2 karakter dizisi cp1 karakter dizisinden küçüktür!");
    else printf("cp1 karakter dizisi cp2 karakter dizisine eşittir!");

    return 0;
}




Çıktı:




cp2 karakter dizisi cp1 karakter dizisinden küçüktür!

3) strlen - Program strlen() fonksiyonu ile bir karakter dizisinin uzunluğunu elde ederek, elde ettiği değeri ekrana yazar.

#include <stdio.h>
#include <string.h>

int main( void )
{
    const char *cp = "Bilgisayar";
    int ret;

    ret = strlen(cp);

    printf("%s karakter dizisinin uzunluğu: %d\n", cp, ret);

    return 0;
}

Çıktı:

Bilgisayar karakter dizisinin uzunluğu: 10

4) strcpy - Program strcpy() fonksiyonu ile bir karakter dizisinin içeriğini diğer bir karakter dizisinin üzerine kopyaladıktan sonra elde edilen yeni karakter dizisini ekrana yazar.

#include <stdio.h>
#include <string.h>

int main( void )
{
    char cdizi1[] = "Bilgisayar";
    const char cdizi2[] = "Programlama";

    strcpy(cdizi1, cdizi2);

    printf("cdizi1 bellek içeriği: %s\n", cdizi1);

    return 0;
}

Çıktı:

cdizi1 bellek içeriği: Programlama

C programlama ile ilgili olan diğer konulara aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:

https://oneegineer.blogspot.com/p/c-dersleri_9.html

Kaynaklar:

A'dan Z'ye C programlama

https://www.bilgigunlugum.net/prog/cprog/c_stdkut/string

https://www.mustafayemural.com/cpp-my000047/