Bit operatörleri şunlardır: AND(&), OR( | ), EXCLUSIVE OR(^), sola kaydırma(<<), sağa kaydırma(>>) ve tümleyen(~).
AND(&): İki operandın ikisinin de ilgili bitlerinde 1 varsa sonuçtaki bitler 1 yapılır.
OR( | ): İki operandın ilgili bitlerinden en az biri 1 ise sonuçtaki bitler 1 yapılır.
EXCLUSI ve OR (^): Operandların ilgili bitlerinden yalnızca biri 1 ise sonuçtaki bitler 1 yapılır.
Sağa kaydırma(>>): İlk operandındaki bitleri ikinci operandında belirtilen sayı kadar sağa kaydırır. Soldan itibaren yapılacak doldurma işlemciye bağlıdır.
Tümleyen (~): Tüm sıfır bitleri 1, tüm 1 bitleri 0 yapar
İşaretsiz (unsigned) Tam Sayıyı Bit olarak Yazdırma
Bit operatörlerini kullanırken, değerleri ikilik sistemde yazdırmak bu operatörlerin etkilerini gösterebilmek için oldukça kullanışlıdır.
Aşağıdaki örnek, unsigned bir tam sayıyı her biri 8 bitten oluşan gruplarla ikilik gösterimde yazdırmaktadır.
#include <stdio.h>
void displayBits(unsigned int value);
int main(){
unsigned int x;
printf("%s","Enter a nonnegative int: ");
scanf("%u",&x);
displayBits(x);
}
void displayBits(unsigned int value){
unsigned int c; // sayıcı
//displayMask'ı tanımlama ve 31 biti solo kaydırma
unsigned int displayMask = 1 << 31;
printf("%10u = ",value);
for(c=1;c<=32;++c){
putchar(value & displayMask ? '1' : '0');
value <<=1; // 1 ile değeri sola kaydırma
if(c % 8 == 0) { // 8 bitten sonraki yerin çıkışı
putchar(' ');
}
}
putchar('\n');
}
Ekran Çıktısı:
Enter a nonnegative int:65000
65000 = 00000000 00000000 11111101 11101000
displayBits fonksiyonu value ve displayMask değişkenlerini birleştirmek için bit AND operatörünü kullanır. Sıklıkla bit AND operatörü maske (belirli bitleri 1 değerine ayarlanmış bir tam sayı değeri) adı verilen bir operant kullanılır. Maskeler diğer bitleri seçerken bazı bitleri değer içinde saklamak için kullanılır. displayBits fonksiyonunda maske değişkeni displayMask şu değere atanmıştır;
1 << 31 (10000000 00000000 00000000 00000000)
Sola kaydırma operatörü, 1 değerini displayMask içindeki en düşük değerlikli (en sağdaki) bitten en yüksek değerlikli (en soldaki) bite doğru kaydırır ve sağdan itibaren bitleri o ile doldurur.
putchar(value & displayMask ? '1' : '0');
değişkenin en solundaki bit değerinin 0 ya da 1 olarak çıkarılmasına karar verir. value ve displayMask "&" kullanılarak birleştirilirse value değişkeninde en soldaki bit dışındaki bitler saklanır çünkü 0 ile biten bitler birbirine geçiş sağlar. Eğer en soldaki bit 1 ise value ve displayMask gerçek bir değer alır ve 1 ekrana yazılır aksi durumda 0 yazılır. Ardından value değişkeni bir sola kaydırılır value <<=1 ile. Atanmamış değişken value'da bu adımlar her bit için tekrarlanır .
Bitsel AND Operatörü (&)
Kullanılan iki operandın bitleri 1 ise, bitsel AND'in çıkışı 1'dir. Operandlardan herhangi biri 0 ise, bitsel AND'in çıkışı 0'dır.
12 ve 25 tamsayılarının bit düzeyinde AND işlemini inceleyelim:
12 = 00001100 (In Binary) 25 = 00011001 (In Binary) Bit Operation of 12 and 25 00001100 & 00011001 ________ 00001000 = 8 (In decimal)
Örnek:
#include <stdio.h>
int main() {
int a = 12, b = 25;
printf("Output = %d", a&b);
return 0;
}Çıktı:
Output = 8
Bitsel OR Operatörü (|)
Kullanılan operadlardan en az biri 1 ise, bitsel Or'ın çıkışı 1'dir.
12 = 00001100 (In Binary) 25 = 00011001 (In Binary) Bitwise OR Operation of 12 and 25 00001100 | 00011001 ________ 00011101 = 29 (In decimal)
Örnek:
#include <stdio.h>
int main() {
int a = 12, b = 25;
printf("Output = %d", a|b);
return 0;
}Çıktı:
Output = 29
Bitsel XOR (exclusive OR) Operatörü (^)
İki operandaki bitler zır ise, bitrsel XOR'un çıkışı 1 olur.
12 = 00001100 (In Binary) 25 = 00011001 (In Binary) Bitwise XOR Operation of 12 and 25 00001100 ^ 00011001 ________ 00010101 = 21 (In decimal)
Örnek:
#include <stdio.h>
int main() {
int a = 12, b = 25;
printf("Output = %d", a^b);
return 0;
}Çıktı:
Output = 21
Shift Operatörleri
C'de iki tane shift operatörü vardır: Right shift ve left shift
Rigth Shift Operatörü(>>)
Sağa kaydırma operatörü, tüm bitleri belirli sayıda belirtilen bit kadar sağa kaydırır.
212 = 11010100 (In binary) 212>>2 = 00110101 (In binary) [Right shift by two bits] 212>>7 = 00000001 (In binary) 212>>8 = 00000000 212>>0 = 11010100 (No Shift)
Left Shift Opetatörü(<<)
Sola kaydırma operatörü, tüm bitleri belirli sayıda belirtilen bit kadar sola kaydırır. Sola kaydırma operatörü tarafından boşaltılan bit konumları 0 ile doldurulur.
212 = 11010100 (In binary) 212<<1 = 110101000 (In binary) [Left shift by one bit] 212<<0 = 11010100 (Shift by 0) 212<<4 = 110101000000 (In binary) =3392(In decimal)
Örnek
#include <stdio.h>
int main() {
int num=212, i;
for (i=0; i<=2; ++i) {
printf("Right shift by %d: %d\n", i, num>>I);
}
printf("\n");
for (i=0; i<=2; ++i) {
printf("Left shift by %d: %d\n", i, num<<i);
}
return 0;
}Çıktı:
Right Shift by 0: 212 Right Shift by 1: 106 Right Shift by 2: 53 Left Shift by 0: 212 Left Shift by 1: 424 Left Shift by 2: 848
C programlama ile ilgili olan diğer konulara aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:
Kaynaklar:
https://www.bilgigunlugum.net/prog/cprog/2c_veri
https://www.programmingsimplified.com/c/source-code/c-program-convert-decimal-to-binary
https://www.programiz.com/c-programming/bitwise-operators
https://www.javatpoint.com/bitwise-operator-in-c
Deitel Deitel C/C++
